مقایسه انسان کامل از دیدگاه سنایی (حدیقه الحقیقه)، مولوی (مثنوی) و ناصرخسرو (دیوان)

انسان، جانشین خدا بر زمین است که حرکت به سمت کمال برتر وصف ناپذیر از مهمّ¬ترین شاخصه های وجودی اوست. توجّه به انسان و شناخت ماهیّت وی موضوعی است که از قدیم الایّام مورد توجّه مذاهب و مکاتب و فرهنگ های گوناگون بوده است و کمتر مکتب فکری و فلسفی را می توان سراغ گرفت که به گونه ای به شناسایی انسان نپرداخته باشد. تمام تاریخ بشری در راه شناخت این موجود ناشناخته سپری شده است و اهمیّت این موضوع از آنجا ناشی می شود که خداوند بزرگ همه چیز را به خاطر انسان آفریده است. انسان بنا به ذات وجودش از شگفت انگیزترین موجودات آفرینش است. لذا بحث پیرامون جایگاه این وجود شگفت انگیز، بدیهی است که ظرافت و پیچیدگی های خاص خود را دارد و در طول تاریخ بشری، موضوع انسان از دریچه ی ادیان توحیدی و غیرتوحیدی، توسط دانشمندان همیشه محل بحث و جدل فراوان بوده است. ناصر خسرو، مولوی و سنایی از معدود شاعرانی هستند که همواره به دنبال کمال انسانی بوده اند. آن ها انسان را در یک جایگاه بسیار والایی قرار می دهند و ارزش زیادی برای او قائل هستند ایشان معتقد هستند هرچه در عالم است به خاطر انسان خلق شده است، پس انسان باید موجود بسیار مهمی باشد. آثار این سه شاعر عمده ترین آثار درباره ی انسان است که هرکز از هدایت اجتماع و افراد در رسیدن به سعادت غائی کوتاهی نمی کنند. آن ها نوع انسان به ویژه انسان کاملی که از خود به خدا رسیده و خداوند را در میان مردم و با مردم درک کرده است را دارای ارزش و اهمّیّت می دانند. ویژگی های انسان این سه شاعر در کل، ویژگی های انسان کامل است. انسان کاملی که به عالی ترین درجات نائل آمده و تمام نیروهای معنوی بالقوه ی درون او به فعلیّت رسیده است و بنده ی خدا و اشرف مخلوقات است و متّصف به صفات عالی و خواسته هایش در راستای خواسته های ربّ العالمین است.